گنو/لینوکس

در مورد گنو لینوکس هرچی نقل کنیم باز هم کم خواهد بود!

در سال ۱۹۹۱ در حالی که جنگ سرد رو به پایان می­رفت و صلح پدیدار می‌گشت، در دنیای کامپیوتر، آینده روشنی دیده می‌شد. با وجود قدرت سخت‌افزارهای نوظهور، محدودیت‌های کامپیوترها رو به پایان می‌رفت، اما هنوز فقدان سیستم‌عامل احساس می‌شد.

DOS، تنها سیستم‌عامل موجود برای کامپیوترهای شخصی بود. سیستم‌عاملی که با قیمت پنجاه هزار دلار از یک هکر سیاتلی توسط بیل گیتس خریداری و با یک استراتژی تجاری هوشمند، به تمام نقاط جهان پخش شد و کاربران کامپیوترهای شخصی انتخاب دیگری نداشتند. کامپیوترهای اپل مکینتاش از این لحاظ بهتر بودند، اما قیمت‌های نجومی، آن‌ها را از دسترس بیشتر افراد خارج می‌کرد.

نقطه اتکای دیگر دنیای کامپیوترها، یونیکس بود که قیمت بسیار بالایی داشت، تا حدی که کاربران کامپیوترهای شخصی از آن استفاده نمی‌کردند. کد منبع یونیکس که توسط آزمایشگاه­های بل بین دانشگاه‌­ها توزیع شده بود، محتاطانه محافظت می‌‌شد تا برای عموم فاش نشود. برای حل شدن این مسئله، هیچ یک از تولیدکنندگان نرم‌‌افزار راه‌حلی ارایه ندادند.

پس از مدتی به نظر می‌رسید این راه‌حل به صورت سیستم‌عامل MINIX ارایه شده است. این سیستم‌عامل ابتدا توسط "اندرو اس تاننباوم" -پروفسور هلندی- و به منظور تدریس عملیات داخلی یک سیستم‌عامل واقعی نوشته شده بود. سیستم‌عامل مذکور برای اجرا روی پردازنده‌های ۸۰۸۶ اینتل طراحی شده بود و خیلی سریع بازار را اشباع کرد.

MINIX به عنوان یک سیستم‌عامل خیلی خوب نبود، اما مزیت اصلی آن، در دسترس بودن کد منبع آن بود. هر کس که کتاب سیستم‌عامل تاننباوم را تهیه می­کرد، به ۱۲ هزار خط کد نوشته شده به زبان C و اسمبلی نیز دسترسی می‌یافت. برای نخستین‌بار، یک برنامه‌نویس یا هکر مشتاق می­توانست کد منبع سیستم‌عامل را مطالعه کند، چیزی که سازندگان نرم­افزارها آن را محدود کرده بودند. تاننباوم باعث فعالیت مغزهای متفکر علوم کامپیوتری در زمینه بحث و گفت‌وگو برای ایجاد سیستم‌عامل شد. دانشجویان کامپیوتر در سراسر دنیا با خواندن کتاب و کدهای منبع، سیستمی را که در کامپیوترشان در حال اجرا بود، درک کردند که یکی از آن‌ها "لینوس توروالدز" نام داشت.

● تولد سیستم‌عامل جدید

لینوس بندیکت توروالدز در سال ۱۹۹۱دانشجوی سال دوم علوم کامپیوتر دانشگاه هلسینکی فنلاند و البته یک هکر خود آموخته بود. این فنلاندی ۲۱ ساله، عاشق وصله کردن محدودیت‌هایی بود که سیستم را تحت فشار قرار می­دادند. با این حال مهم‌ترین مسئله نبود یک سیستم‌عامل بود که بتواند نیازهای حرفه‌ای‌ها را برآورده کند. MINIX فقط یک سیستم‌عامل مخصوص دانش‌آموزان بود و بیشتر از آن به عنوان یک ابزار آموزشی استفاده می‌شد تا اینکه ابزاری قدرتمند برای به کارگیری در امور جدی باشد.

در این زمان برنامه‌نویسان سراسر دنیا توسط پروژه گنو که توسط ریچارد استالمن آغاز شد، تحریک شده بودند. هدف این پروژه اقدامی برای فراهم کردن نرم‌افزارهای رایگان و در عین حال باکیفیت بود. استالمن خط مشی خود را از آزمایشگاه معروف هوش مصنوعی دانشگاه MIT با ایجاد برنامه ویرایشگر emacs در اواسط و اواخر دهه ۷۰ آغاز کرد. تا اوایل دهه ۸۰، بیشتر برنامه‌نویسان نخبه آزمایشگاه­های هوش مصنوعی MIT جذب شرکت‌های نرم‌افزاری تجاری شده بودند و با آن‌ها قراردادهای حفظ اسرار امضا شده بود. استالمن دیدگاه متفاوتی داشت و بر این عقیده بود که برخلاف سایر تولیدات، نرم‌افزار باید از محدودیت‌های کپی و ایجاد تغییرات در آن آزاد باشد تا بتوان روزبه‌روز نرم‌افزارهای بهتر و کارآمدتری تولید کرد.

استالمن با اعلامیه معروف خود در سال ۱۹۸۳ پروژه GNU (GNU is Not Unix) را آغاز کرد. وی با این حرکت سعی داشت با فلسفه خود به تولید و ارایه نرم‌افزار بپردازد،‌ اما برای رسیدن به رویای خود برای ایجاد یک سیستم‌عامل رایگان، نیاز داشت تا ابزارهای لازم برای این کار را ایجاد کند. استالمن در سال ۱۹۸۴ شروع به نوشتن و ایجاد کامپایلر زبان C گنو موسوم به GCC -ابزاری مبهوت کننده برای برنامه‌نویسان مستقل- کرد. وی به تنهایی ابزاری ایجاد کرد که از تمام ابزارهایی که گروه­های برنامه‌نویسان تجاری ایجاد کرده بودند برتر بود. GCC یکی از کارآمدترین و قوی‌ترین کامپایلرهایی به شمار می‌رود که تاکنون ایجاد شده ‌است.

پروژه GNU تا سال ۱۹۹۱ تعداد زیادی ابزار ایجاد کرده بود، اما هنوز سیستم‌عامل رایگانی وجود نداشت. در این میان MINIX نیز تجاری شده بود. کار روی هسته سیستم‌عامل گنو موسوم به HURD ادامه داشت، اما به نظر نمی‌رسید که تا چند سال بعد قابل استفاده باشد.

● پس از یک دهه، لینوکس امروز

امروزه لینوکس بیش از یک دهه توسعه را پشت سر گذاشته است و نسخه‌های توسعه‌یافته آن خیلی سریع در اختیار همگان قرار گرفت. از چند کاربر انگشت شمار در سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲ گرفته تا اینکه امروزه میلیون‌ها کاربر از لینوکس استفاده می­کنند. IBM که زمانی بزرگ‌ترین رقیب ایده متن‌باز به شمار می‌رفت، اکنون سرمایه‌گذاری عظیمی در زمینه توسعه راه‌حل‌های متن‌باز تحت لینوکس کرده است. در حال حاضر تعداد توسعه‌دهندگانی که برای افزایش قابلیت‌های لینوکس تلاش می­کنند، روزبه‌روز افزایش می‌یابد.

امروزه تعداد زیادی از شرکت‌ها و موسسات حرفه‌ای تجاری، پشتیبانی از محصولات مبتنی بر لینوکس را بر عهده گرفته‌اند. اکنون دیگر استفاده از لینوکس در محیط‌های اداری، پذیرفتن یک ریسک بزرگ نیست. از نظر قابلیت اطمینان و پایداری و حفاظت در برابر انواع ویروس‌ها موردی بهتر از لینوکس وجود ندارد. با تلاش شرکت‌های بزرگی مانند Redhat، استفاده از لینوکس در محیط‌های تجاری، توسعه فراوان یافته است و اکنون تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک و بزرگ در حال استفاده از سرویس‌دهنده‌ها و ایستگاه­های کاری مبتنی بر لینوکس هستند.

● و همچنان پیشرفت

حرکت لینوکس از یک پروژه هکری تا جهانی شدن یک انقلاب شگفت‌انگیز است. پروژه GNU که در اوایل دهه ۱۹۸۰ توسط ریچارد استالمن شروع شد، توسعه نرم‌افزارهای متن‌باز را رهبری کرد. پروفسور اندرو تاننباوم با سیستم عامل MINIX، مطالعه سیستم‌عامل‌ها را از حالت تئوری به عملی تبدیل کرد و در نهایت همت و تلاش توروالدز منجر به تولد لینوکس شد. امروزه لینوکس دیگر یک پروژه هکری به شما نمی‌رود بلکه یک حرکت جهانی است که توسط میلیون‌ها نفر برنامه‌نویس متن‌باز و شرکت‌های بزرگی مانند IBM حمایت می‌شود.

منبع: http://www.iranianlearn.com/2072-linux-born.html